Μελισσοκομικοί χειρισμοί: Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου

Οι Μελισσοκομικοί χειρισμοί: Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου είναι κρίσιμοι καθως  μήνες αυτοί είναι οι πιο σημαντικοί για την επόμενη χρονιά.

Αυτό ισχύει αν σκεφθούμε ότι οι μέλισσες που θα γεννηθούν σ’ αυτό το δίμηνο θα παραμείνουν στα μελίσσια μέχρι τη νέα ωοτοκία της βασίλισσάς τους, τη νέα χρονιά. Δηλαδή τον Ιανουάριο του 2023, το Φεβρουάριο, ίσως και το Μάρτιο, ανάλογα με την περιοχή που ξεχειμώνιασαν.

Πρέπει όμως αυτές οι μέλισσες να έχουν εκτραφεί σε καλές συνθήκες, για να είναι γερές, υγιείς και αυτό πάλι είναι ευθύνη του μελισσοκόμου να διεγείρει τις βασίλισσες σε ωοτοκία με μεταφορές σε περιοχές γύρης και νέκταρος ή να κάνει διεγερτική τροφοδοσία. Θα βοηθήσει και η βασίλισσα αν είναι νέα. Όπως και η εγρήγορση του μελισσοκόμου να τοποθετεί πλαίσια κενά στην περιοχή του γόνου.

Αν δεν υπάρχουν δυνατότητες μεταφοράς, τότε πρέπει να τροφοδοτηθούν τα μελίσσια με γύρη (ή υποκατάστατο) και μέλι ή σιρόπι ή ζαχαροζύμαρο. Πρέπει να πιεστούν τα μελίσσια να γεννήσουν 4-5 καλά πλαίσια με γόνο μέσα στον Σεπτέμβρη και άλλα 3 μέχρι  το τέλος του Οκτώβρη.

Όμως σε παραθαλάσσιες περιοχές η ωοτοκία δεν διακόπτεται σχεδόν καθόλου σ’ αυτές, το πρόβλημα είναι η ξεκούραση της βασίλισσας και όχι η ωοτοκία.

Την καταπολέμηση των βαρρόα την αφήνουμε για το επόμενο δίμηνο που θα έχουν ξεγνοιάσει τα μελίσσια και τα βαρρόα θα είναι πάνω στις μέλισσες (σωστή καταπολέμηση).

Όμως το μήνα Σεπτέμβρη παρεμβάλλεται η μελιτοφορία του πεύκου, το 2^ο βάρεμα. Στις εκδύσεις του εργάτη γίνεται διακοπή της μελιτοέκκρισης. Αλλά ο πεύκος θέλει δυνατά μελίσσια και για να προκύψει ένας καλός τρύγος, στα πεύκα πρέπει να υπάρχουν ή να δημιουργήσουμε συνθήκες που είναι οι εξής:

1. Μεταφορά των δυνατών μελισσιών όταν αρχίσει η μελιτοέκκριση, γιατί αν μεταφερθούν πριν, καταπονούνται και θα είναι κουρασμένα στην μελιτοφορία που αρχίζει.
2. Δεν μεταφέρουμε μελίσσια που κάνουμε  οποιαδήποτε επέμβαση κατά των βαρρόα. Αν όμως έχουμε μελίσσια με προσβολή από βαρρόα, δεν τα μεταφέρουμε στα πεύκα, αλλά κάνουμε θεραπεία για ξεχειμώνιασμα.
3. Πρέπει να υπάρχει πολύς και καλός γόνος στα δυνατά μας μελίσσια. Αλλά και να προέρχονται από γυρεούχες βοσκές, όχι από βαμβάκι και βελανιδιά. Σ’ αυτά μπλοκαρίστηκε η βασίλισσα (να μην γεννάει) για να αποθηκεύσουν μέλια και δεν πρόκειται να αναπτυχθούν γιατί είναι και πολυδουλεμένες οι εργάτριες, αδύναμες να αποδώσουν. Πρέπει προ της μεταφοράς στα πεύκα να περάσουν από νομή  διέγερσης και εκτροφής γόνου.
4. Τα δυνατά μελίσσια της μεταφοράς να είναι νηστικά και αν έχουν μέλι να αφαιρεθεί.
5. Άφθονη γύρη στα δυνατά, για εκτροφή γόνου και για συντήρηση των ενήλικων μελισσών. Και η αποθηκευμένη γύρη στις κηρήθρες θα καταναλωθεί, αφού στα πεύκα δεν υπάρχει γύρη. Σε ανάγκη μπορούμε να βοηθήσουμε με υποκατάστατο γύρης.
6. Να είναι σφιχτά τα δυνατά μελίσσια, να μην έχουν πολλές κηρήθρες «απάτητες». Δηλαδή πρέπει να υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ σφιχτού μελισσιού και διαθέσιμου χώρου. Απλά σ’ ένα 5άρι μελίσσι, δεν τοποθετούμε όροφο. Όμως σ’ ένα μελίσσι 10άρι με 7 γόνους θα τοποθετήσουμε όροφο. Και τις σκουρόχρωμες κηρήθρες τις προτιμούν τα μελίσσια.
7. Ο τρύγος στα δυνατά μας μελίσσια είναι ο τελευταίος και πρέπει να τους αφήσουμε μέλι. Πρακτικά: Αν δουλεύει ο πεύκος, γίνεται τρύγος σε 30 ημέρες και αφήνουμε τις 10 μέρες για τα μελίσσια. Πιο πρακτικά του αφήνουμε το 1/3 της παραγωγής ή ανάλογα με τη μελιτοέκκριση αφήνουμε το 1/4 ή 1/5.
8. Δεν αφήνουμε τα μελίσσια στα πευκοδάση πάνω από 40 μέρες, εκτός αν υπάρχει φθινοπωρινό ρείκι (σουσούρα, κισσούρι) και οι συνθήκες ευνοήσουν την ανθοφορία του. Όταν δεν υπάρχει γύρη εξαντλούνται και φθείρονται από κόπωση αναζήτησης βοσκής.
9. Ανανέωση του πληθυσμού των αδύνατων (εξαντλημένων) πλέον μελισσιών μας στο πευκοδάσος. Χρειάζονται ανθοφορία, που θα τα ωθήσει σε εκτροφή γόνου και οι μέλισσες που θα γεννηθούν θα στηρίξουν τα μελίσσια τον Χειμώνα. Εναλλακτική λύση: σιρόπι, γύρη, ζάχαρη, ζαχαροζύμαρο και ελπίδα. Όμως βγαίνουμε έξω απ’ τα πευκοδάση!

1^η ΖΩΝΗ (Κρήτη, Νησιά Αιγαίου, Ιονίου – παραθαλάσσιες περιοχές Πελοποννήσου, Νοτίου Στερεάς Ελλάδας).

Τελείωσαν οι τρύγοι του καλοκαιριού και χρειάζεται ανασύνταξη για το Χειμώνα. Η ποικιλία των ανθοφοριών είναι περιορισμένη, σε κάποια νησιά το ρέικι ενδιαφέρει για εκτροφή γόνου, ίσως και κάποιο τρύγο, αλλά εξαρτάται από τις έγκαιρες βροχοπτώσεις και την καλοκαιρία κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας.

Το Φθινόπωρο αλμυρίκι με την άφθονη γύρη του στα παράλια.

Η χαρουπιά ήμερη ή άγρια που φτιάχνει καλά μελίσσια, κάτασπρα με γόνους και μέλια που δεν κρυσταλλώνουν γρήγορα.

Στα μεγάλα νησιά το πεύκο συμπληρώνει την παραγωγή του Καλοκαιριού.

Ο Σεπτέμβρης για τη ζώνη αυτή είναι καλός μήνας για μια τελευταία βασιλοτροφία της χρονιάς και αν βοηθήσει ο καιρός τις χαρουπιές και τα ρείκια παράγονται πολύ καλές βασίλισσες.

1. Μελίσσια που δεν έδωσαν παραγωγή, ασθενικά και περίεργης λειτουργίας, μπορούν να κοπούν για παραφυάδες κατά τη γνωστή και αναρτημένη διαδικασία. Αυτές οι παραφυάδες θα αποδώσουν  την επόμενη χρονιά.

Όμως  να υπάρχουν κηφήνες στο μελισσοκομείο για τη γονιμοποίηση των βασιλισσών τους. Και χρειάζονται αρκετές δεκάδες για κάθε βασίλισσα. Αν όμως επισημάνουμε την έλλειψή τους έγκαιρα πριν, μπορούμε να προκαλέσουμε παραγωγή κηφήνων, τοποθετώντας κηφηνοπλαίσια σε δυνατά μελίσσια 20 μέρες πριν το κόψιμο των παραφυάδων.

Ο κηρόσκορος αναπτύσσεται πολύ το Σεπτέμβριο και καταστρέφει κηρήθρες ολοκληρωτικά, ενώ η ψύξη είναι η καλύτερη προστασία τους. Μπορεί όμως να χρησιμοποιηθεί και θειάφι καιόμενο σε κλίβανο με αναθυμιάσεις.

Προσέχουμε για ασθένειες αυτή την εποχή:

• Αμερικάνικη σηψιγονία (καύση πλαισίων, διπλή μετάγγιση).
•  Νοζεμίαση: σφιχτά μελίσσια, θυμόλη σε σιρόπι. 
• Ασκόσφαιρα: αλλαγή βασίλισσας και σφιχτά μελίσσια. 
• Και βαρρόα: αν δεν έχουμε κάνει καταπολέμηση τον προηγούμενο χειμώνα και αν τα μελίσσια μας δεν έχουν γόνο. Αν έχουν γόνο και η προσβολή είναι μικρή περιμένουμε να ξεγονέψουν και δεν τα διεγείρουμε για ανάπτυξη, που αυτή επισύρει την ανάπτυξη των βαρρόα.

Όταν γίνεται καταπολέμηση της βαρράσης, δεν πρέπει να υπάρχει γόνος, για να βρίσκονται τα παράσιτα στις μέλισσες, ώστε να εξοντωθούν αποτελεσματικά.

2^η ΖΩΝΗ: (Ηπειρωτική Πελοπόννησος – Στερεά Ελλάδα – Νησιά του ΒΑ Αιγαίου – Ημιορεινές περιοχές)

Οι χειρισμοί μελισσιών είναι ίδιοι με της 1^ης ζώνης, αλλά λίγο μετατοπισμένοι χρονικά.

Η χαρουπιά, το φθινοπωρινό ρείκι, η ακονιζά, τα αγκάθια, ο κισσός, σαν νομές ανανεώνουν τον πληθυσμό.

Τα θαμνώδη φυτά αρχίζουν την άνθηση από ψηλά προς τα χαμηλά. Γιατί χρειάζονται υγρασία και δροσιά.

Τα χρονικά περιθώρια αυτής της ζώνης για προετοιμασία των μελισσιών πριν το Χειμώνα είναι μεγάλα και προσφέρουν βεβαιότητα επιτυχίας.

Αν όμως οι ανθοφορίες στην περιοχή αυτή έχουν περάσει και δεν προβλέπονται άλλες, πρέπει να αφαιρέσουμε τις περίσσιες κηρήθρες και να τροφοδοτήσουμε γύρη και σιρόπι διεγερτικό για ωοτοκία.

Στη ζώνη αυτή τέλος  του Οκτώβρη είναι η αρχή της προετοιμασίας για ξεχειμώνιασμα. Εδικά στις ψηλότερες περιοχές και σε κάποιες χαμηλές και ζεστές περιοχές, μπορεί να έχουμε κουμαριά.

Τέλη Οκτώβρη ή και Νοέμβρη, ίσως έχουμε κάποια παράταση μελισσοκομικής δραστηριότητας.

Βασιλοτροφία: μπορούμε να έχουμε σ’ αυτή τη ζώνη, αν υπάρχει μια στοιχειώδης καλή ανθοφορία και επάρκεια κηφήνων, αλλά όσο νωρίτερα γίνεται, δηλαδή αρχές του Σεπτέμβρη. Είναι βασικό αυτό, γιατί αργότερα, δύσκολα θα έχουμε επιτυχία στη βασιλοτροφία.

Κηρόσκορος: Θέλει και εδώ προσοχή.

Λοιπές ασθένειες: Όπως η 1^η ΖΩΝΗ.

3^η ΖΩΝΗ: (Θεσσαλία, Ήπειρος, Μακεδονία, Θράκη και λοιπές ορεινές περιοχές).

Κυριαρχούν σημαντικές νομές  μελιού και γύρης. Βασικότερη πηγή μελιού είναι του πεύκου, μετά η σουσούρα (φθινοπωρινό ρείκι) και ο πολύκομπος. Και για ανάπτυξη είναι η βαμβακίτσα (αγριοβαμβακιά) ή αγριοσουσαμιά.

Όμως επηρεάζονται στην ανθοφορία τους από την εξέλιξη του καιρού και τις βροχοπτώσεις.

Για να μελώσει η σουσούρα και ο πολύκομπος χρειάζονται βροχές πριν την άνθηση ,διαφορετικά θα δώσουν μόνο γύρη και όχι νέκταρ, που σημαίνει ότι χρειάζεται και τροφοδοσία.

Ο πολύκομπος και η σουσούρα, σε χρονιές που δίνει το πεύκο νωρίς, μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν νομές ανασύνταξης των μελισσιών. Αλλά η καταστροφή του από τους γεωργούς κατά τα τέλη του Οκτώβρη είναι πρόβλημα.

Η βαμβακίτσα αγριοβαμβακιά ή αγριοσουσαμιά, θέλει καλοκαιρινές βροχοπτώσεις για να αναπτυχθεί και αυτοφύεται στα σιταροχώραφα. Ακολουθεί ίδιες συνθήκες ανάπτυξης με τον πολύκομπο, αν και προηγείται συνήθως αρχίζοντας από τα μέσα του Ιουλίου.

Υπάρχουν χρονιές που έγινε τρύγος  στη βαμβακίτσα και όχι στα βαμβάκια.

Ο κισσός έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Ανθίζει από ψηλά προς τα χαμηλά και γυρεοδοτεί πολύ καλά τα μελίσσια, που θα μεταφερθούν στα πεύκα.

Όμως πρέπει να βοηθήσουν οι συνθήκες  να ανθίσει νωρίς. Διαφορετικά είναι πολύ καλή νομή για τους γόνους. Το μέλι του κρυσταλλώνει  γρήγορα και μπορεί να μην φυγοκεντρίζεται. Προσφέρει όμως σταθερότητα στην ανάπτυξη των μελισσιών.

Το σοβαρό μειονέκτημα της 3^ης ζώνης είναι ότι το βράδυ μειώνεται πολύ η θερμοκρασία και δεν βοηθάει στην ανάπτυξη γόνου. Δηλαδή αντί για πίκρισμα μελισσιών πρέπει να ετοιμάζουμε μέτρα ξεχειμωνιάσματος.

Πληρ: Μελισσοκομική Επιθεώρηση, τόμος 2013, σελίδες 293-297. - www.tomelissi.wordpress.com

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του άρθρου με αναφορά στο EL00044 και με ενεργό link...

Για ποιοτική ενημέρωση στηρίξτε το EL00044 , κοινοποιήστε τις αναρτήσεις μας κάντε like κι ακολουθήστε την σελίδα μας στο Facebook

Για να βλέπετε άμεσα τις αναρτήσεις μας ακολουθήστε την σελίδα μας στο Facebook