Άγριες μέλισσες και πως να αντιμετωπίσετε την επιθετικότητα

Υπάρχουν μέρες που τα μελίσσια γίνονται πολύ επιθετικά και η επιθεώρηση γίνεται δύσκολα με πολλές μέλισσες να βουίζουν γύρω από το κεφάλι μας.  Αυτό συμβαίνει πιο συχνά νωρις την άνοιξη. Αντίθετα όσο περνά ο καιρός και μπαίνει το καλοκαίρι τόσο τα μελίσσια ηρεμούν και γίνονται όλο και πιο ευκολοδούλευτα.

Η αλήθεια είναι ότι τον χειμώνα και νωρίς την άνοιξη το μελίσσι είναι προσανατολισμένο στην άμυνα και στην προστασία των αποθεμάτων του, που είναι όρος επιβίωσης. Στην πραγματικότητα η μέλισσα γίνεται φρουρός στην 16η μέρα της ζωής της. Σε αυτό το σημείο αναπτύσσεται το αμυντικό ένστικτο, όμως λίγες μέρες μετά και συγκεκριμένα την 20η μέρα γίνεται συλλέκτρια.

Ξερουμε ότι το καλοκαίρι η συλλέκτρια κυριολεκτικά γερνά και πεθαίνει στη δουλειά σε 40 περίπου μέρες. Αντίθετα το χειμώνα έχοντας -τραφεί με συγκεκριμένο τρόπο ως χειμερινή μέλισσα- διαχειμάζει. Έτσι αφού έξω δεν υπάρχει συλλογή, η μέλισσα -έχοντας αναπτυχθεί και φτάσει στην ηλικία του φρουρού- παραμένει με έντονα αναπτυγμένο το αμυντικό ένστικτο καθ όλη την διάρκεια του χειμώνα.

Εμείς θα δούμε νωρις την άνοιξη στην κυψελη να κυριαρχουν οι μελισσες που έχουν ξεχειμωνιάσει. Αυτός θα είναι προσηλωμένες σε αυτή την αμυντική συμπεριφορά κι ενεργοποιούνται πολύ εύκολα δίνοντας μας την αίσθηση της επιθετικοτητας.   

Στην πραξη η επιθετικότητα των μελισσιών τον χειμώνα και νωρις την άνοιξη ειναι μια επιτυχημένη προσαρμογή της συμπεριφοράς που είναι χρήσιμη για την επιβίωση του είδους το χειμώνα.

Αντίθετα, όταν ανεβεί η θερμοκρασία και η συλλογή νέκταρος και γύρης ενταθεί, τότε οι περισσότερες μέλισσες θα αφήσουν τα καθήκοντα της φύλαξης και θα βγουν στην δουλειά. Μέσω αυτής θα οδηγηθούν στην εξάντληση και στον θάνατο οπότε το συνολικό ένστικτο της φρούρησης στην κυψέλη θα μειωθεί. 

Σταδιακά νεαρότερες μελισσες θα εκκολάπτονται, θα ωριμάζουν και θα ρίχνονται στην συλλογη και η φωλιά θα γίνεται λιγότερο επιθετική και πιο ευκολοδούλευτη. Όσο περισσότερες νεαρές και φρεσκο-εκκολαπτόμενες μέλισσες έχει ένα μελίσσι, τόσο πιο ήρεμο, συνεκτικό, και ευκολοδούλευτο γίνεται!Αυτη η προσαρμογή της συμπεριφοράς είναι χρήσιμη για την επιτυχημένη συλλογη προμηθειών και  την επιβίωση του είδους.

Αυτη είναι η βασική θεωρία η οποία μας βοηθά να καταλάβουμε και τις επιμέρους καταστάσεις όπως παρακάτω:

Ηλιόλουστη και βροχερή μέρα

Μια ηλιόλουστη ήμερα το σύνολο σχεδόν των διαθέσιμων σε κατάλληλη ηλικία μελισσών είναι στην συλλογη και οι μέλισσες φρουροί είναι ελάχιστες. Γι αυτό φαίνεται το μελίσσι σε εμάς πιο ήρεμο.

Αντίθετα μια βροχερή μέρα ή κρύα φθινοπωρινή μέρα, η μεγάλη πλειοψηφία των μελισσών μένει στην κυψελη και είναι έτοιμη να την προστατέψει και να ενεργοποιηθεί αμυντικά αν αισθανθεί τον παραμικρό κίνδυνο.

Πείνα 

Η έλλειψη προμηθειών κάνει τις μέλισσες νευρικές και πιο αμυντικές όσον αφορά την πιθανή απειλή. Περαιτέρω η έλλειψη διαθεσίμων πηγών τροφής κρατάει μεγάλο αριθμό μελισσών στην κυψελη έτοιμες να ενεργοποιηθούν αμυντικά αν χρειαστεί.

Βαρρόα, μερμήγκια, εισβολέας.

Η παρουσία καθενός από τους παραπάνω εχθρους στην κυψελη κάνει τις μέλισσες εξαιρετικά επιθετικές ανεξάρτητα από την εποχη. Ο εχθρός έχει περάσει τις πύλες και η αμυντική συμπεριφορά είναι σε κόκκινο συναγερμό. Αν πλησιάσει ο μελισσοκόμος θα το καταλάβει.

Μαύρα ρούχα

Αυτό έχει να κάνει με την οπτική οξύτητα της μέλισσας. Θεωρούμε ότι η μαύρη σιλουέτα μοιάζει με αρκουδα που επιτίθεται σε μελίσσι. Η αρκουδα είναι ένας πανάρχαιος εχθρός των μελισσών όποτε η αμυντική συμπεριφορά στα μαύρα ρούχα είναι γραμμενη στο DNA της μέλισσας.

Αντίθετα τα άσπρα ρούχα δεν προσομοιάζουν σε κάποιο ζώο/εχθρό άλλα μόνο με το άσπρο φόντο του ουρανού. Σε αυτό το φόντο η μέλισσα δυσκολεύεται να διακρίνει την σιλουέτα του μελισσοκόμου και δεν επιτίθεται.

Αρώματα οσμή

Τα έντονα αρώματα και οι τεχνητές οσμές εξιτάρουν τις μέλισσες.  Οι φύλακες ανταποκρίνονται στην οσμή όπως θα λειτουργούσαν σε μια ψεκασμένη -με φυτοφάρμακο- μέλισσα που θα προσπαθούσε να μπει στην κυψέλη.  Θα την σκότωναν.

Άγχος-ίδρωτας 

Ο ίδρωτας που παράγεται λόγω έντασης, άγχους ενίοτε και φόβου εξιτάρει τις μέλισσες. Κυρίως το παθαίνουν νέοι μελισσοκόμοι στα πρώτα τους βήματα!  

Θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η μελισσοκομία χρειάζεται ηρεμία. Η σχέση μας με τα μελίσσια δεν ειναι ανταγωνιστική αλλά υποβοηθητική. Τους παρέχουμε στέγη και τροφή -όταν χρειαστεί-, και τα βοηθάμε να εξοικονομήσουν να αντιμετωπίσουν τις αρρώστιες και να ζουν καλά. Αν τα καταφερουμε παίρνουμε το περίσσευμα του κόπου τους.

Επισημαίνεται τέλος, ότι θα πρέπει πάντα να πηγαίνουμε στα μελισια με όλο τον εξοπλισμό προστασίας και καπνό. Ο καπνός αποσυντονίζει τις συμπεριφορές των αμυντικών μελισσών και η παρουσία του τις οδηγεί να αντιληφθούν την οσμή της φωτιάς ως κίνδυνο, οπότε οι μελισσες προσπαθούν να την αποφύγουν

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του άρθρου με αναφορά στο EL00044 και με ενεργό link...

Για ποιοτική ενημέρωση στηρίξτε το EL00044 , κοινοποιήστε τις αναρτήσεις μας κάντε like κι ακολουθήστε την σελίδα μας στο Facebook