Τα εξαιρετικά κατασκευαστικά ένστικτα των μελισσών

Ο Κάρολος Δαρβίνος περιγράφει την ικανότητα των μελισσών να οικοδομούν τέλειες κηρήθρες ως «το πιο όμορφο από όλα τα γνωστά ένστικτα». Κάθε εξάγωνο κελί είναι κατασκευασμένο με τόση ακρίβεια και τοποθετημένο με τέτοια λεπτομέρεια, που οι κηρήθρες μπορούν εύκολα να χαρακτηριστούν κάτι όμορφο να το βλέπεις. 

Νέες έρευνες σχετικά με το πώς οι μέλισσες καταφέρνουν να ενσωματώσουν κελιά διαφορετικού μεγέθους σε ένα αλάθητο τελικό δίκτυο και μάλιστα να το κάνουν δουλεύοντας ταυτόχρονα από πολλές κατευθύνσεις, αποκαλύπτουν εξαιρετική προσαρμοστικότητα. Τα γειτονικά κελιά αποθήκευσης μελιού, αυτά που προορίζονται για τις εργάτριες μέλισσες, είναι συνήθως ίδιου μεγέθους, αλλά οι μέλισσες φτιάχνουν και μερικά μεγαλύτερα για να μεγαλώσουν μέσα σε αυτά οι κηφήνες. Και πρέπει με κάποιον τρόπο να ταιριάξουν και να συνενώσουν τα τμήματα της κηρήθρας που κατασκευάζονται, ξεκινώντας από πολλά διαφορετικά σημεία εκκίνησης.

Επιστήμονες μέτρησαν τις διαστάσεις περίπου 19.000 κελιών σε κηρήθρες από 12 αποικίες ιταλικών μελισσών. Χρησιμοποιώντας τεχνικές αυτοματοποιημένης ανάλυσης εικόνας, εντόπισαν τα κέντρα και τις κορυφές των κελιών, ώστε να βρουν διαφορές στο σχήμα και το μέγεθός τους. Η διαδικασία αυτή ήταν ουσιαστικά αδύνατη πριν από την εμφάνιση αυτών των καινούριων αυτόματων τεχνικών. 

Διαπίστωσαν ότι οι μέλισσες έκαναν «έξυπνες» προσαρμογές κατά τη μετάβαση από το ένα μέγεθος κελιού στο άλλο, έτσι που τα κελιά να δημιουργήσουν ένα όλον, όσο γίνεται πιο «καθαρό» και ενιαίο. Τα έντομα χρησιμοποιούσαν μοτίβα δύσκολων στην κατασκευή σχημάτων (κυρίως ζεύγη επταγώνων και πενταγώνων) και προσάρμοζαν το μέγεθος και τον προσανατολισμό των κελιών με δεξιότητα που θα ζήλευε και ο καλύτερος αρχιτέκτονας.

«Η δομή εξαγωνικού δικτύου μιας κηρήθρας - που σχηματίζεται από εκατοντάδες μέλισσες χωρίς κάποιον να τις συντονίζει - οδηγεί στην εικασία ότι πρέπει να οφείλεται σε κάποια ρομποτική έμφυτη (ενστικτώδη) συμπεριφορά», λέει ο εντομολόγος Λαρς Τσίτκα, που δεν συμμετείχε στην έρευνα. «Αλλά ένα απλό ρομπότ», προσθέτει, «δεν έχει τέτοιο επίπεδο προσαρμοστικότητας και επιδιόρθωσης λαθών». 

Σύμφωνα με τον Ραγκαβέντρα Γκανταγκάρ, του Ινδικού Ινστιτούτου Επιστημών, η εξέταση του τρόπου συντονισμού των μελισσών για την κατασκευή της κηρήθρας θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόοδο της ρομποτικής. «Φανταστείτε», λέει, «αν μπορούσαμε να προγραμματίσουμε τέτοια εξυπνάδα σε πραγματικά ρομπότ!».

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»

 via www.rizospastis.gr

Για να βλέπετε άμεσα τις αναρτήσεις μας ακολουθήστε την σελίδα μας στο Facebook