Οι εχθροί των μελισσών

Οι εχθροί των μελισσών είναι και δικοί μας εχθροί που πρέπει  τους γνωρίζουμε για να τους αντιμετωπίσουμε. Στο συγκεκριμένο άρθρο αναφερόμαστε στους εχθρους που συναντάμε στην Ελλαδα και παραλείπουμε το μικρό σκαθάρι της κυψέλης που δεν έχει εντοπιστεί την χώρα μας.

Βαρρόα

Ο βασικός εχθρός μας ειναι η βαρρόα. Πρόκειται για ακάρι που παρασιτεί στην μελισσα, τρέφεται με το λιπόσωμά της και αναπαράγεται στο γόνο. Εκτός από την άμεση ζημιά που κάνει καθώς για να τραφεί τρυπά το σώμα της μέλισσας και του γόνου,  η βαρρόα εξασθενίζει τις αποικίες και αποτελεί φορέα ασθενειών.

Σαν μελισσοκόμοι πρέπει πάντα να έχουμε υπό έλεγχο τον πληθυσμό της βαρρόα για να έχουμε παραγωγικά μελισια. Βασικά αν χαθεί ο έλεγχος τα μελίσσια μας κινδυνεύουν με αφανισμό.

Ένα αφιέρωμα για τους εχθρους των μελισσών που θα ολοκληρωθεί σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος θα περιλαμβάνει τα πουλιά, τα ερπετά και τα έντομα και το δεύτερο τα θηλαστικά.

Βγαίνοντας από το περιβάλλον της κυψελης  η μελισσα έρχεται αντιμέτωπη με πουλιά που  τρέφονται με μελισσες.

Tα είδη των πουλιών που κυνηγούν τις μέλισσες είναι αρκετά και δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που προκαλούν ζημιά στην αποικία. 

Μερικά από αυτά τα είδη είναι:

Μελισσοφάγος.

Έχει παρδαλά χρώματα και ζεί σε αποικίες.

Είναι αποδημητικό πουλί που έρχεται  στη Ελλάδα το Μάιο  για να αναπαραχθεί και αποδημεί πάλι για την Αφρική τον Σεπτέμβριο Οκτώβριο.

Κυνηγά τις μέλισσες ή άλλα έντομα όταν αυτά πετάνε σε ανοικτές εκτάσεις και πεδιάδες, ενώ συχνά κυνηγά σε ομάδες τη λεία του πάνω από τις κυψέλες, εξουδετερώνοντας έτσι τις συλλέκτριες. 

Αργά το καλοκαίρι περιοχές καλλιέργειας βαμβακιού που συνωστίζονται χιλιαδες μελισσοσμήνη   συγκεντρώνονται και μεγάλες ομάδες Μελισσοφάγων προκαλώντας τρόμο στις μελισσούλες μας που περιορίζουν δραματικά τις εξόδους τους.

Χελιδόνια

Αντίστοιχα ειναι τα πράγματα με τα χελιδόνια Είναι αποδημητικά πουλιά που έρχονται  στη Ελλάδα τον Μάρτιο -Απρίλιο  για να αναπαραχθούν και αποδημούν πάλι για την Αφρική με τους πρώτους βοριάδες τον Σεπτέμβριο.

Παρατηρούνται συχνά να πετούν πάνω από μελισσοκομεία όπου τρώνε μελισσες. Αν μάθουν ένα μέρος όπου βρίσκουν τροφή πετούν εκεί συνέχεια. 

Τα χελιδόνια αποτελούν μεγάλο πρόβλημα για την μελισσοκομία ειδικότερα όταν βγαίνουν οι παρθένες βασίλισσες για να ζευγαρώσουν. Αυτές καταδιωκόμενες από κηφήνες εντοπίζονται  εύκολα  και αποτελούν εύκολο στόχο για τα χελιδόνια.

Για να αντιμετωπίσουμε τα χελιδόνια τοποθετούμε δίσκους CD σε ψιλά σημεία (δεντρά καλάμια αντένες κλπ). Αυτά με την βοήθεια του άνεμου  κινούνται και δημιουργούν αντανακλάσεις τρομάζοντας το χελιδόνια. 

 

Πάντως αν τα χελιδόνια εντοπίσουν το μελισσοκομείο μας θα γίνουν τακτικοί επισκέπτες μας και δύσκολα θα απαλλαγούμε από αυτά!

Καλόγερος ή Στεφανούρα

Το συγκεκριμένο πουλί τρέφεται με έντομα. Δεν είναι αποδημητικό και συναντιέται στα δάση όλο τον χρόνο, εντούτοις αποφεύγει το κρύο  και τα χιόνια και ταξιδεύει  για καλύτερες συνθηκες σε μικρές  αποστάσεις. Έτσι τον χειμώνα μπορούμε να δούμε να συγκεντρώνεται στις πόλεις και γύρω από αυτές όπου επιζούν κάποια έντομα από το κρύο.

Ο  καλόγερος προκαλεί τις μέλισσες να βγουν από την κυψέλη για να τις φάει.  Το κάνει χτυπώντας με το ράμφος του τα τοιχώματα της κυψέλης κι ενοχλώντας τες. Η αναταραχή αυτή τον χειμώνα είναι χειρότερη από ότι η εξόντωση μικρού αριθμού μελισσών.

Τα μυρμήγκια χτίζουν συχνά την φωλιά τους κάτω από τις κυψέλες και τρέφονται από τις νεκρές μελισσες που βγάζουν κάθε πρωί οι  καθαρίστριες μέλισσες από την κυψελη. Πολλές φορές ενοχλούν τις αποικίες προσπαθώντας να κλέψουν μέλι. Ορισμένα είδη  φωλιάζουν στο ξύλο της κυψέλης το οποίο καταστρέφουν και αποτελούν διαρκή ενόχληση για τις μελισσες οι οποίες γίνονται επιθετικές. 

Η μελισσόψειρα

Η μελισσόψειρα έχει μέγεθος 1.2 με 1.5mm.

Δεν έχει φτερά και ζει παρασιτώντας γαντζωμένη πάνω στις εργάτριες ή στην βασίλισσα. Τρέφεται με μέλι. Θεωρείται άκακη, εκτός απο τις περιπτώσεις που υπάρχει σε μεγάλο βαθμό πάνω στην βασίλισσα και της προκαλεί έντονη ενόχληση. Οι θεραπείες κατά της βαροικής ακαρίασης την έχουν σχεδόν εξαφανίσει και σπάνια εμφανίζεται πια πάνω στις μέλισσες.

 

Οι Σφήκες 

Αποτελούν ορκισμένο εχθρό για τις μέλισσες.  Στην χώρα μας οι πληθυσμοί της σφήκας εξαρτιόνται από την δριμύτητα του χειμώνα και  τους διαθέσιμους πόρους.  

 

Για ένα στατικό μελισσοκομείο ένας ήπιος χειμώνας  θα  βοηθήσει τις σφήκες να ξεχειμωνιάσουν και να μετατραπούν  κυριολεκτικά σε μάστιγα το επόμενο καλοκαίρι.  

 

Αν αφεθούν ανεξέλεγκτες μπορούν να κανουν μεγάλη ζημιά σε μελισσοκομεία

Σε ορισμένες χώρες, στην Ιαπωνία οι σφήκες μπορούν να οδηγήσουν στον αφανισμό μιας αποικίας μελισσών σε λιγότερο απο δύο ώρες.  αποτελούν ορκισμένο εχθρό για τις μέλισσες. Σε ορισμένες χώρες, στην Ιαπωνία οι σφήκες μπορούν να οδηγήσουν στον αφανισμό μιας αποικίας μελισσών σε λιγότερο απο δύο ώρες.

Η Apis Cerana (Ασιατική μέλισσα)  σε σχέση με την Αpis melifera διαθέτει ένα αμυντικό σύστημα ενάντια στις σφήκες . Δημιουργούν έναν ασφυκτικό κλοιό γύρω απο τον εισβολέα ανεβάζοντας την θερμοκρασία στους 45 βαθμούς και τον σκοτώνουν.

Σε περιοχές  όπου υπάρχουν πολλές σφήκες μπορούμε να προστατεύσουμε τα μελίσσια μας τοποθετόντας παγίδες ή διάφορα μεταλικά και πλαστικά πορτάκια που υπάρχουν στο εμπόριο και δεν επιτρέπουν την είσοδο των σφηκών στην κυψέλη.

Χρυσόμυγα 

Ενδιαφέρεται για το μέλι της κυψέλης. Οι μέλισσες δεν μπορούν να αμυνθούν αποτελεσματικά με τα κεντριά τους, καθώς οι χρυσόμυγες προστατεύονται απο ένα παχύ στρώμα χιτίνης και είναι πιο ισχυρές και επίμονες. Ξεπερνούν τα εμπόδια στην είσοδο της κυψέλης, ανασηκώνοντας τα αν δεν είναι καλά στερεωμένα πάνω στους γάντζους. 

 

Τρέφονται με μέλι από την κηρήθρα, στην οποία ανοίγουν πραγματικά λαγούμια, τόσο μεγάλα όσο και το μέγεθός τους. Σε αρκετές περιπτώσεις, οι μέλισσες κουβαριάζουν τις χρυσομυγες  και τις σκοτώνουν κερδίζοντας κερδίζουν την μάχη. Τότε εγκαταλείπουν τα πτώματα  μέσα στην κυψελη καλυμμένα με πρόπολη ή πάνω στο έδαφος. Μια λύση και εδώ για την άμυνα των μελισσιών μας είναι τα μεταλλικά ή πλαστικά πορτάκια.

 

Αράχνες  

Οι αράχνες που μας ενδιαφέρουν ειναι σαρκοφάγες, τρέφονται κυρίως με έντομα και μελισσες. Η αράχνη ανήκει στα Αρθρόποδα και δεν είναι έντομο, καθώς έχει οκτώ πόδια και το σώμα της χωρίζεται σε κεφαλοθώρακα και κοιλιά. 

 

Κάποια είδη είναι εξειδικευμένα αρπακτικά που βρισκονται πάνω στα λουλούδια και συλλαμβάνουν μελισσες την ώρα που βοσκάνε! Μερικές κυνηγούν πλησιάζοντας τη λεία που συναντούν τυχαία. Άλλες χρησιμοποιούν  ιστούς για να συλλάβουν το θύμα τους. Πολλές φορές θα τύχει να δούμε ιστό αράχνης κοντά  η πάνω στην  κυψελη.

 

Ο κηρόσκορος

Υπάρχουν δύο είδη κηρόσκορου με ονομασία Γκαλλέρια Μελονέλα και Ακχόϊα, και είναι Λεπιδόπτερα της οικογένειας Πυραλίντες και υποοικογένειας Γκαλεριάνε.

Ο κηρόσκορος σε ευνοϊκές συνθήκες γεννάει 300-600 αυγά και ο χρόνος της εξέλιξης του από το αυγό σε τέλειο έντομο εξαρτάται από τη θερμοκρασία περιβάλλοντος.

Οι κάμπιες του κηρόσκορου τρώγοντας το κερί δημιουργούν στοές καλυπτόμενες με  ένα είδος μεταξιού. Στη  συνέχεια  μετά  από  8-10 μέρες κάνουν  αποδερμάτωση και πλέκουν το  κουκούλι  τους μέσα στο οποίο θα  μεταμορφωθούν σταδιακά σε χρυσαλλίδες και σε τέλεια έντομα.

Τα αυγά του κηρόσκωρου σε θερμοκρασία κοντά στους 30 C  εκκολάπτονται σε 3 μέρες και η προνύμφη η οποία καταστρέφει τις κηρήθρες γίνεται  τέλειο  έντομο-πεταλούδα, σε  20 μέρες!  Λίγες ώρες μετά αρχίζουν την γέννα.   Αν η θερμοκρασία είναι στους 18C τα αυγά εκκολάπτονται σε 30 μέρες και το  σκουλήκι γίνεται τέλειο έντομο σε 6 μήνες.

Οι μελισσες εντοπίζουν  τις κάμπιες του κηρόσκορου μέσα στην κυψελη και τις εξοντώνουν περιορίζοντα την ζημιά, Οι μεγαλες ζημιές που κάνει ο κηροσκορος γίνονται τον χειμώνα στα αποθηκευμένα πλαίσια.

Νεκροκεφαλή (αχερόντια) 

Ένα βλαβερό λεπιδόπτερο όπως και ο κηρόσκορος. 

 

Είναι μια νυκτόβια πεταλούδα που συμπαθεί πολύ το μέλι της κυψέλης μας. Είσβάλει στις αποικίες των μελισσών χρησιμοποιόντας ήχους οικείους στο μελίσσι (μιμείται τον ήχο της βασίλισσας), οπότε γίνεται δύσκολα αντιληπτή. 

Ποντίκια 

Ο ποντικός είναι εχθρός γιατι ξεχειμωνιάζει  αρκετά συχνά μέσα στην κυψελη. Όταν οι μελισσες σχηματίζουν μελισσόσφαιρα κι έχουν μειωμένη κινητικότητα τότε ο ποντικός  τρυπά την πόρτα ή το πάτωμα της κυψέλης και εισβάλει μέσα όπου φτιάχνει την φωλιά του ρυπαίνοντας τον χώρο. Όταν οι μελισσες αποκτήσουν ξανά κινητικότητα τότε ο επισκέπτης  φεύγει για να ξανάρθει όταν ξανασφίξει το κρύο.  

 

Αρκούδα

Ζημιές σε κυψέλες μελισσών προκαλουν και  οι αρκούδες. Όχι σπάνια  σε ορεινά μέρη και σε νομές όπως έλατος καστανιά οι αρκούδες θα επιτεθούν στο μελισσοκομείο. Στην προσπάθεια τους να τραφούν με μέλι θα καταστρέψουν ολοσχερώς και μερικώς κάποιες κυψελες πριν φύγουν.

Το μέλι αποτελεί αγαπημένη λιχουδιά για τις αρκούδες κι αρκετές φορές μελισσοκομικές μονάδες έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές από το πέρασμά τους. Η περίφραξη σε τέτοιες περιπτώσεις δεν αποτελεί τρόπο προστασίας από την αρκούδα αφού μπορεί πολύ εύκολα να την καταστρέψει.

Σαύρες βατράχια ερπετά

Οι σαύρες μπορούν να ζυγώνουν την κυψελη και να τρέφονται με μελισσες συλλαμβάνοντας τες ενώ τα βατράχια περιμένουν σε μέρη με νερό που πηγαίνουν οι μελισσες για να συλλέξουν. Δεν αποτελούν σημαντικό εχθρό για τις μελισσες

Πληρ:/melissoptisi.blogspot.com, wikipedia

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του άρθρου με αναφορά στο EL00044 και με ενεργό link!

Στηρίξτε το EL00044 κοινοποιήστε τις αναρτήσεις μας κάντε like κι ακολουθήστε την σελίδα μας στο Facebook