Ζαχαρότευτλο vs ζαχαρoκάλαμο Διαφορές και ομοιότητες

Το ζαχαρότευτλο και το ζαχαροκάλαμο είναι τα μοναδικά φυτά από τα οποία μπορεί να παραχθεί, μετά από βιομηχανική επεξεργασία, κρυσταλλική ζάχαρη. Η παγκόσμια παραγωγή ζάχαρης ανέρχεται σε 110 εκατ. τόνους κάθε χρόνο, από τους οποίους περίπου 70 εκατ. τόνοι προέρχονται από το ζαχαροκάλαμο και 40 εκατ. τόνοι από τα ζαχαρότευτλα. 

Η παράγωγη ζάχαρης από τεύτλα αυξάνεται συνεχώς σε όλο τον κόσμο εκτός από την Ελλαδα που μειώνεται λόγω απώλειας των ευρωπαϊκών ποσοστώσεων. Η εγχώρια ζήτηση  καλύπτεται από εισαγωγές. Το 40% της παγκόσμιας παραγωγής ζάχαρης από ζαχαρότευτλα παράγεται στην υπόλοιπη Ευρώπη και το 97% της ποσότητας αυτής στα  υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Η καλλιέργεια των ζαχαρότευτλων ξεπερνά σήμερα τα 80 εκατ. στρέμματα (8 εκατ. εκτάρια) σε παγκόσμιο επίπεδο. Κυριότερες χώρες παραγωγής είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία και Δημοκρατίες της τέως Σοβιετικής Ένωσης η ΕΕ.

Το 2013 οι πέντε μεγαλύτεροι παραγωγοί ζαχαροτεύτλου ήταν η Ρωσία, η Γαλλία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Γερμανία και η Τουρκία η Πολωνία, η Ολλανδία, το Βέλγιο κ.ά. Το 2010-2011 η παραγωγή ζάχαρης στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη δεν επαρκούσε για τις ανάγκες τους. Έτσι αναγκάστηκαν να εισάγουν ζάχαρη και σήμερα οι δύο ήπειροι ήταν καθαροί εισαγωγείς ζάχαρης.

Η τευτλοκαλλιέργεια στην Ελλάδα

Τα ζαχαρότευτλα αποτελούσαν μέχρι το 2005 ένα πολύ σημαντικό φυτό για την ελληνική γεωργία στον τομέα των φυτών της μεγάλης καλλιέργειας. Ουσιαστικά η καλλιέργεια χάθηκε για την Ελλαδα  μετά τη μεταρρύθμιση της Κοινής Οργάνωσης Αγοράς (ΚΟΑ) της Ζάχαρης το Νοέμβριο του 2005 επι κυβέρνησης Κώστα Καραμανλή. 

Η Ελλαδα από ολιγωρία έχασε τις ποσοστώσεις της στην καλλιέργεια ζάχαρης και δεν τις ανάκτησε ποτέ. Τα 5 εργοστάσια ζάχαρης οδηγήθηκαν στο μαρασμό και το κλείσιμο.

Ο τομέας των ζαχαροτεύτλων και της ζάχαρης στην Ελλάδα είναι ένας τομέας σχετικά νέος αφού η δραστηριότητά του ξεκίνησε το 1960 με την ίδρυση της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης (ΕΒΖ), που ήταν η νεότερη ζαχαροβιομηχανία της Ευρώπης. Τότε ξεκίνησε η καλλιέργεια των ζαχαρότευτλων στη χώρα και καθιερώθηκε, μετά από επίμονες και συνεχείς προσπάθειες του αείμνηστου καθηγητή Γεωργίας της Ανωτάτης -τότε- Γεωπονικής Σχολής Αθηνών (Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών σήμερα) Σταύρου Παπανδρέου και παρά τις σφοδρές αντιδράσεις ισχυρής μερίδας της τότε Γεωπονικής Κοινότητας, με το αιτιολογικό ότι η καλλιέργεια των ζαχαροτεύτλων δεν έχει καλή προσαρμοστικότητα στη χώρα μας. 

Όπως αποδείχτηκε από τα πράγματα, ο καθηγητής Παπανδρέου είχε δίκιο, οι «αντίπαλοί»του άδικο και η επιμονή του δικαιώθηκε. Το βιβλίο του: «Τα τεύτλα και η ζαχαροποιία», που έγραψε το 1960, αποτελεί ακόμη καισήμερα ένα σημαντικό πόνημα για το φυτό και τον κλάδο.

Φυτά και σάκχαρα

Τα σάκχαρα προέρχονται από τους ιστούς των περισσότερων φυτών. Σάκχαρα  περιέχονται και στο νεκταρ.

Ωστόσο, υπάρχουν σε πολύ υψηλές συγκεντρώσεις κυρίως σε ζαχαροκάλαμο και ζαχαρότευτλα. Έτσι, η ζάχαρη ζαχαροκάλαμου αναφέρεται στη ζάχαρη που προέρχεται από ζαχαροκάλαμο, ενώ η ζάχαρη από τεύτλα αναφέρεται στη ζάχαρη προέρχεται από ζαχαρότευτλα. Αυτή η διαφορά στην ονομασία η κύρια διαφορά μεταξύ ζάχαρης από τεύτλα και ζάχαρης από ζαχαροκάλαμο. 

 Το ζαχαρότευτλο 

Το ζαχαρότευτλο (Beta vulgaris), καλλιεργείται  για την ρίζα του σε πιο ψυχρά κλίματα και κυρίως στο βόρειο ημισφαίριο. 

Η καλλιέργεια των ζαχαρότευτλων στον κόσμο είναι από τις νεότερες καλλιέργειες, αφού μόλις το 1747 ο Γερμανός χημικός Μάργκραφ βρήκε ότι η ζάχαρη που περιείχαν τα τεύτλα ήταν ίδια με τη ζάχαρη του ζαχαροκάλαμου. Μέχρι τότε, τα ζαχαρότευτλα χρησιμοποιούνταν μόνο για τη διατροφή των ζώων.

Έπρεπε να περάσουν αρκετά χρόνια, να φτάσουμε στο 1801, για να χτιστεί το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής ζάχαρης στη Σιλεσία, αφού εν των μεταξύ είχε τελειοποιηθεί η μέθοδος εξαγωγής ζάχαρης από τα ζαχαρότευτλα (από το μαθητή του Μάργκραφ, τονAchard) και αρκετά χρόνια ακόμα (1880) για να δημιουργηθούν ποικιλίες (οίκος Louis Vilmorin) με περιεκτικότητα σε ζάχαρη 16%-17%, όση είναι περίπου και σήμερα. Οι πρώτες ποικιλίες είχαν περιεκτικότητα σε ζάχαρη μόνο 7%, όπως η ποικιλία White Silesian, που δημιουργήθηκε από τον Achard.

Η καλλιέργεια των ζαχαρότευτλων είναι ανοιξιάτικη αρδευόμενη και η εποχή σποράς είναι ο Μάρτιος. Με πρώιμη σπορά (γύρω στα μέσα Φεβρουαρίου) επιτυγχάνονται υψηλότερες αποδόσεις ριζών και ζάχαρης.  Η σπορά γίνεται  με μικρά φυτα σε αποστάσεις 45 – 50 cm μεταξύ των γραμμών. Οι προτεινόμενες από την ΕΒΖ αποστάσεις των φυτών πάνω στις  γραμμές είναι 16-18 cm . Ο άριστος πληθυσμός είναι 8.000-10.000 φυτά το στρέμμα. 

Το φυτό έχει μια μυτερή, άσπρη, σαρκώδη ρίζα. Το μέσο βάρος των ζαχαρότευτλων είναι περίπου 1 kg. Το φύλλωμα των ζαχαρότευτλων έχει λαμπρό πράσινο χρώμα και αναπτύσσεται σε ύψος περίπου 35 cm. Τα ζαχαρότευτλα εκτός από τη ζάχαρη  φτιάχνεται  πούλπα, μελάσα, τα οποία χρησιμοποιούνται στη διατροφή των ζώων. Τα τελευταία χρόνια γίνεται προσπάθεια για παραγωγή βιοαιθανόλης από ζαχαρότευτλα, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βιοκαύσιμο στο πλαίσιο της αυξανόμενης χρήσης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.

Το ζαχαρoκάλαμο

 Το ζαχαροκάλαμο ανήκει στο γένος Saccharum και αναπτύσσεται σε τροπικά  και υποτροπικά κλίματα κοντά στον ισημερινό, στην Νότια Αμερική  στη Νότια και Νοτιοανατολική Ασία στα μεγάλα τροπικά νησιά του Ειρηνικού και Ατλαντικού όπως Κούβα Μελανησία Πολυνησία κ.α.

Πρωτοεμφανίστηκε και καλλιεργήθηκε στα νησιά του Νότιου Ειρηνικού και από πολλούς θεωρείται ότι πατρίδα του είναι η νήσος Νέα Γουινέα.

 Η  Βραζιλία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός ζαχαροκάλαμου στον κόσμο. Οι επόμενοι βασικοί παραγωγοί ζαχαροκάλαμου είναι η Ινδία, η Κίνα, η Ταϊλάνδη, το Πακιστάν και το Μεξικό.

Το φυτό πολλαπλασιάζεται με μοσχεύματα. Όταν είναι τρυφερό κόβεται μικρό κομμάτι που έχει 2-3 οφθαλμούς και στη συνέχεια φυτεύεται σε οργωμένο και προετοιμασμένο αγρό. Από κάθε οφθαλμό βγαίνει ένα μικρός βλαστός που αναπτύσσει δικό του ριζικό σύστημα.

Άλλος τρόπος πολλαπλασιασμού είναι με παραφυάδες. Μετά το θέρισμα αφήνεται κάτω από το χώμα ένα τμήμα του φυτού από το οποίο στη συνέχεια θα βγει το νέο φυτό. Το έδαφος πρέπει να είναι καλά αποστραγγισμένο για να αερίζονται καλά οι ρίζες.

Για να γίνει καλή η συγκομιδή πρέπει να γίνεται καταπολέμηση των διαφόρων ζιζανίων, μέχρι το φυτό να αποκτήσει πλούσιο φύλλωμα.

Το φυτό χρειάζεται υψηλές θερμοκρασίες και στο κρύο το καλάμι παγώνει και καταστρέφεται. Εκτός από  ζάχαρη, από το φυτό παράγονται υποπροϊόντα  μελάσσας, ρούμι, κακάκας, μπαγκάζας και αιθανόλης.

Επεξεργασία

Ζάχαρη από τεύτλα : Μετά την συγκομιδή, τα τεύτλα μεταφέρονται σε εργοστάσιο για ζύγιση και καθαρισμό.  Στη συνέχεια, τα τεύτλο μετακινούνται προς τη μονάδα επεξεργασίας οπού τεμαχίζονται μηχανικά σε λεπτές λωρίδες και περνούν σε μηχανή που ονομάζεται διάχυση για να εκχυλιστεί η περιεκτικότητα σε ζάχαρη σε διάλυμα νερού και να γίνει ένας γλυκός χυμός. 

Στη συνέχεια ο χυμός φιλτράρεται και συμπυκνώνεται με εξάτμιση σε ένα πιο  πυκνό χυμό που κρυσταλλώνεται. Στην συνέχεια η ζάχαρη υγροποιείται  ξανά  μετατρέπεται σε σιρόπι πο  είναι γνωστό ως μητρικό υγρό. Το μητρικό υγρό συμπυκνώνεται με βρασμό υπό κενό σε μεγάλα δοχεία και  δίνει κρυστάλλους λεπτής λευκής σάκχαρης. 

Ζαχαροκάλαμο: Μετά τη συγκομιδή,  τα ζαχαροκάλαμα, εταφέρονται σε εργοστάσιο για ζύγιση και καθαρισμό μεταφέρεται σε εργοστάσιο.  Στη μονάδα επεξεργασίας, οι μίσχοι ζαχαροκάλαμου τεμαχίζονται μηχανικά σε λεπτές λωρίδες και περνούν σε μια μηχανή που ονομάζεται διάχυση για να εκχυλιστεί η περιεκτικότητα σε ζάχαρη σε διάλυμα νερού και να γίνει ένας γλυκός χυμός. .

Στη συνέχεια ο χυμός φιλτράρεται και συμπυκνώνεται με εξάτμιση σε ένα πιο  πυκνό χυμό που κρυσταλλώνεται. Οι κρύσταλλοι ζάχαρης εμφανίζονται σε λευκό χρώμα κατά τη διάρκεια της διαδικασίας κρυστάλλωσης. Χρησιμοποιείται διοξείδιο του θείου για την παρεμπόδιση του σχηματισμού μορίων που προκαλούν χρωματισμό καθώς και για τη σταθεροποίηση των χυμών ζάχαρης κατά την εξάτμιση. Για να παραχθεί η λεπτή λευκή ζάχαρη, πρέπει να ξηρανθεί με θέρμανση σε ένα περιστροφικό στεγνωτήριο και στη συνέχεια  να γίνει εμφύσηση ψυχρού αέρα για αρκετές ημέρες

Τόσο η ζάχαρη από τεύτλα και η ζάχαρη ζαχαροκάλαμου έχουν την ίδια φυσική εμφάνιση Και οι δύο είναι σακχαρόζη 100% (σακχαρόζη), με την ίδια χημική σύνθεση. Είναι 99, 95% όμοια μεταξύ τους και οι άνθρωποι έχουν διαφορετικές απόψεις για το αν αυτό το θέμα είναι 0, 05% ή όχι. Οι περισσότεροι δεν μπορούν να παρατηρήσουν μια διαφορά.

Μελισσοκομία

Σύμφωνα με το BeeLab Για τις μέλισσες δεν υπάρχει καμιά διαφορά μεταξύ ζάχαρης από τεύτλο ή ζαχαροκάλαμο. Επειδή όμως η ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο ανιχνεύεται και σε πολύ μικρές συγκεντρώσεις ως νοθεία του μελιού (προσθήκη ισογλυκόζης) είναι καλύτερα να αποφεύγεται. Όταν αγοράζετε ζάχαρη φροντίστε να παίρνετε πιστοποίηση για το είδος της ζάχαρης που χρησιμοποιείτε. Ανάλυση μπορείτε να κάνετε στο Γενικό Χημείο του Κράτους, πιθανόν όμως το κόστος ανάλυσης να είναι απαγορευτικό.

Πληροφορίες απο :weblogographic.com , wikipedia

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του άρθρου με αναφορά στο EL00044 και με ενεργό link...

Στηρίξτε το EL00044 κοινοποιήστε τις αναρτήσεις μας κάντε like κι ακολουθήστε την σελίδα μας στο Facebook