Πως λειτουργεί ο καπνός
Η τέχνη της μελισσοκομίας χωρίς τον καπνό θα ήταν αδύνατη. Αυτό το δεδομένο δίνει στον καπνό και τα χόρτα που καίμε στο καπνιστήρι κομβική θέση.
Κάθε φορά που υπάρχει υποψία απειλής για την κυψέλη, οι μέλισσες απελευθερώνουν μια φερομόνη συναγερμού για να στείλουν το μήνυμα και να συνεγείρουν τις υπόλοιπες. Αυτή η φερομόνη συναγερμού είναι ο τρόπος με τον οποίο οι μέλισσες επικοινωνούν μεταξύ τους.
Μόλις αυτή η φερομόνη κυριαρχήσει μέσα στην κυψέλη προκαλεί στις μέλισσες συντονισμό, μαζική έξοδο και επίθεση, η όποια κατευθύνεται στο παράγοντα που δημιουργεί την απειλή. Δευτερόλεπτα πριν την επίθεση ακούγεται 2 - 3 φόρες ένας συντονισμένος ήχος από το σμήνος -που μοιάζει σαν τίναγμα λάστιχου ή μαστιγίου- και η επίθεση ξεκινά χωρίς κανένα έλεος.
Το κάπνισμα συμβάλλει στο σπάσιμο αυτής της επικοινωνίας καθώς η μυρωδιά του καπνού επιβάλλεται στην κυψέλη και σκεπάζει την οσμή της φερομόνης συναγερμού. Αυτή είναι η βασική λειτουργία του καπνού. Για να πετύχουμε αυτή την συμπεριφορά -και οι μέλισσες να παραμείνουν ήρεμες-, δεν χρειάζεται πολύς καπνός.
Περαιτέρω λόγω της έντονης οσμής ο καπνός μπορει να χρησιμοποιηθεί για να απωθήσει τις μέλισσες από το σημείο που θέλουμε να κανουμε κάποιο χειρισμό, όπως για παράδειγμα να πιάσουμε το πλαίσιο ή να βάλουμε ζαχαροζύμαρο ή να κλείσουμε μια πόρτα. Ούτε γι αυτή την συμπεριφορά χρειάζεται πολύς καπνός.
Αν κάνουμε ευρεία χρήση καπνού θα δούμε ολοκάθαρα αυτόν τον αποσυντονισμό - πανικό. Ήδη από τα πρώτα λεπτά της επιθεώρησης μπορει να θα δούμε κάποιες μελισσες να βουίζουν όπως κάνουν όταν είναι ορφανές. Σε κάποια στιγμή -αν συνεχίσουμε το κάπνισμα- θα δούμε συμπεριφορές πανικού ανάλογα με την ηλικία της κάθε μέλισσας.
Θα δούμε τις παραμάνες να εγκαταλείπουν μαζικά τον γόνο και να ανεβαίνουν προς το χείλος της κυψέλης. Αυτή η συμπεριφορά μοιάζει με μια προσπάθεια να πάρουν καθαρό αέρα άλλα πιθανότατα είναι μια συμπεριφορά εγκατάλειψης της κυψέλης και διαφυγής.
Την ίδια συμπεριφορά εγκατάλειψης θα κάνουν και οι παρόντες συλλέκτριες και οι μελισσες αποθηκάριοι, τις οποίες θα δούμε να βάζουν το κεφάλι τους στο μέλι ώστε να καταπιούν όσο περισσότερο μπορούν σε μια προσπάθεια να το μεταφέρουν όταν θα εγκαταλείψουν την φωλιά λόγω της επερχόμενης φωτιάς.
Γύρω μας κι ανάμεσα στον καπνό θα δούμε να βουίζουν οι μέλισσες φρουροί. Αυτές θα είναι ενστικτωδώς ενεργοποιημένες από την παρουσία θα προσπαθούν να μας διώξουν και κάποιες ίσως να μας τσιμπήσουν. Ακόμη κι αν κλείσουμε την φωλιά και φύγουμε θα τις δούμε να μας ακολουθούν για κάποια μέτρα.
Όταν δούμε αυτές τις συμπεριφορές σημαίνει ότι το έχουμε παρακάνει με τον καπνό και την επιθεώρηση, έχουμε ταλαιπωρήσει το μελίσσι και πρέπει να το αφήσουμε να ηρεμήσει.
Μέλισσες φρουροί
Από παρατηρήσεις έχω εντοπίσει ότι οι μέλισσες φρουροί είναι περισσότερες και πιο ενεργοποιημένες τον χειμώνα και νωρίς την άνοιξη! Σε αυτές εποχές, ανεξάρτητα από την ανθοφορία, τα μελίσσια δείχνουν αυξημένη επιθετικότητα.
Πιθανότατα εδώ βλέπουμε μια ακόμη ενστικτώδη συμπεριφορά άμυνας της μέλισσας ως είδος! Για κάθε σμήνος η απώλεια των προμηθειών της κυψέλης τον χειμώνα ή την άνοιξη είναι κρίσιμος παράγοντας για την επιβίωση του. Γι αυτό στην συγκεκριμένη εποχή η κυψέλη ενεργοποιεί ευκολότερα και περισσότερες μέλισσες φρουρούς πιθανότατα σε βάρος της συλλογής και της εκτροφή γόνου.
Γενικά αυτή την συμπεριφορά άμυνας θα την δούμε κι όταν υπάρχει έλλειψη νεκταροεκρισης ενώ θα την δούμε να απουσιάζει σχεδόν καθολικά, όταν οι μέλισσες ασχολούνται μαζικά με την συλλογή δηλαδή όταν έξω το μέλι είναι άφθονο.
Οι μέλισσες φρουροί είναι συνηθως οι πρώτες που θα εντοπίσουν την απειλή και θα εκπέμψουν την φερομόνη συναγερμού την οποία καπελώνουμε με τον καπνό μας! Αυτές όμως και θα συνεχίζουν να μας παρενοχλούν περιμένοντας να έρθει συντονισμένα ξωπίσω τους και η υπόλοιπη κυψέλη.
Για τον καπνό μόνο φυσικά υλικά
Προσοχή δεν χρησιμοποιούμε πλαστικό ή σκουπίδια ή υφάσματα, βαμμένα ξύλα και συνθετικά υλικά για το καπνιστήρι γιατί το κάψιμο τους παράγει διοξίνες και ο καπνός γίνεται τοξικός τόσο για το μέλι όσο και τις μέλισσες.
Το πιο διαδεδομένο υλικό που χρησιμοποιούν πολλοί μελισσοκόμοι ως καύσιμη ύλη για το καπνιστήρι τους είναι οι αποξηραμένες πευκοβελόνες. Αυτές μαζεύονται το φθινόπωρο ή την άνοιξη μέσα στα πευκοδάση, στις άκρες των δρόμων κάτω από πεύκα στα πάρκα. Τα συγκεκριμένα φύλα κάνουν πιο ελαφρύ καπνό και λόγω του ρετσινιού που έχουν δεν σβήνει εύκολα το καπνιστήρι.
Άλλοι μελισσοκόμοι χρησιμοποιούν άχυρο, ξερά φυλά ελιάς ή άλλου δέντρου, ή ροκανίδια και πριονίδι ξύλου. Πολλοί μελισσοκόμοι βάζουν χλωρά φύλα πάνω από την φωτιά και πριν κουμπώσουν το καπνιστήρι. Έτσι καθώς φυσούν ο ζεστός καπνός καθώς περνά από τα χλωρά φύλλα κρυώνει και γίνεται λιγότερο ενοχλητικός για τις μέλισσες.
Καπνός και Βαρρόα
Υπάρχει η άποψη -και κάποιες έρευνες το έχουν υπονοήσει- ότι με το κάψιμο κάποιων φυτών θα μπορούσαμε να ελέγχουμε την Βαρροα την ώρα της επιθεώρησης. Μιλάμε για κάποια φυτά που περιέχουν αιθέρια έλαια με ακκαρεοκτόνο δράση.
Δείτε σχετικό: Έρευνα για τον έλεγχο της Βαρρόα με Ακονιζιά
Φυτά που έχουν μεγάλη ακκαρεοκτόνο δράση και βρίσκονται παντού δίπλα μας είναι ο ευκάλυπος, το ξινο-τρίφυλλο που περιέχει οξαλικό, η ακονιζιά, το δεντρολίβανο, η λεβάντα, το θυμάρι το όποιο περιέχει θυμόλη. Στο EL 00044 δεν τα έχουμε δοκιμάσει και δεν τα συστήνουμε.
Για να δούμε αν δουλεύει κάποια μέθοδος από τα παραπάνω μπορούμε να βάλουμε μια κόλλα χαρτί Α3 στον πάτο της κυψέλης και να δούμε πόσα βαρρόα θα πέσουν με το κάπνισμα.
Τέλος πρέπει να σημειωθεί ότι ο καπνός μπορει να αφήνει υπολλείματα και μυρωδιά στο μέλι το οποίο απορροφά εύκολα μυρωδιές, ειδικά αν είναι ασφράγιστο. Γι αυτό αν είναι εφικτό πρέπει να καπνίζουμε ελάχιστα!
Στηρίξτε το EL00044 κοινοποιήστε τις αναρτήσεις μας κάντε like κι ακολουθήστε την σελίδα μας στο Facebook
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου